adminW świecie nastolatków przemoc rówieśnicza coraz częściej przybiera formę hejtu, głównie w przestrzeni internetowej, gdzie wydaje się być niewidoczna dla rodziców i nauczycieli. Raporty oraz badania przeprowadzane wśród młodzieży pokazują, że hejt – szczególnie w wersji cyfrowej – jest jednym z najbardziej destrukcyjnych elementów ich życia. Zjawisko to, choć niewidoczne na pierwszy rzut oka, potrafi przynieść równie głębokie rany, jak przemoc fizyczna, prowadząc nawet do prób samobójczych wśród młodych ludzi, także z tzw. „dobrych domów”.
Jak rozpoznać hejt wśród młodzieży?
– Hejt w szkole ma często charakter ukryty, subtelny, a czasami nawet bywa nazywany „przemocą w białych rękawiczkach”, bo nie zostawia śladów fizycznych, lecz psychiczne. Może przyjmować różne formy, od jawnych szyderstw, komentarzy i ośmieszania, po bardziej nieoczywiste, jak manipulowanie wizerunkiem ofiary w mediach społecznościowych, hakowanie kont czy publikowanie obraźliwych treści. Ofiara hejtu w szkole jest często narażona na izolację i systematyczne niszczenie jej samooceny. Często nawet sama zaczyna szukać winy w sobie, co pogłębia jej problemy psychiczne i emocjonalne. – mówi Ilona Adamska, filozof, etyk, pomysłodawczyni kampanii Nie hejtuję-motywuję.
Dlaczego rodzice i nauczyciele często nie wiedzą o hejcie?
Hejt w świecie wirtualnym jest często niewidoczny dla dorosłych, którzy nie są na co dzień aktywni w tych samych kanałach komunikacji, co młodzież. Dzieci i nastolatkowie, często nieświadomi możliwości uzyskania pomocy, mogą wstydzić się prosić o wsparcie. Boją się konsekwencji, jakie może pociągnąć za sobą ujawnienie hejtu – nasilenia ataków, niezrozumienia lub odrzucenia przez rówieśników.
Jakie są skutki hejtu?
Negatywny wpływ hejtu na zdrowie psychiczne młodzieży jest potwierdzony wieloma badaniami. Nasilająca się przemoc słowna, emocjonalna, cyberprzemoc, czy izolowanie od grupy mogą doprowadzić do spadku samooceny, depresji, stanów lękowych, a w skrajnych przypadkach – do samookaleczeń i samobójstw.
Wyniki najnowszych badań dotyczących hejtu przeprowadzonych na zlecenie Fundacji „W zgodzie ze sobą Ilony Adamskiej” pokazują, że aż 34% 18-latków doświadczyło hejtu lub widziało obraźliwy mem na swój temat w Internecie. Okazuje się, że przemoc rówieśnicza może dotykać każdego, bez względu na status materialny czy rodzinny.
Jak radzić sobie z hejtem w szkole?
- Edukacja i profilaktyka – Kampanie społeczne, jak „Nie hejtuję – motywuję”, pomagają zwiększać świadomość hejtu wśród młodzieży, ucząc empatii, odpowiedzialności za słowa i postępowanie oraz poszanowania innych. Warto, aby szkoły prowadziły regularne warsztaty na temat hejtu, cyberprzemocy i komunikacji bez przemocy, dostosowane do wieku uczniów.
- Otwarty dialog i wsparcie – Kluczowe jest stworzenie bezpiecznej przestrzeni, gdzie młodzież może rozmawiać o problemach. Rodzice, nauczyciele oraz pedagodzy szkolni powinni aktywnie wspierać dzieci i zachęcać je do otwartego wyrażania swoich uczuć. Ważne jest, aby ofiara hejtu czuła, że może zwrócić się po pomoc, bez obaw o wyśmianie lub brak zrozumienia.
- Budowanie świadomości cyfrowej – Młodzież spędza wiele czasu w sieci, dlatego tak istotne jest, aby nauczyć ich, jak rozpoznać przemoc i kiedy się od niej odciąć. Odpowiedzialność za bezpieczne korzystanie z internetu oraz prywatność są kluczowe, a dobrym krokiem jest ograniczenie czasu spędzanego na kontach społecznościowych lub moderacja treści, które młodzież udostępnia online.
- Reakcja na hejt – Rodzice oraz opiekunowie powinni być przygotowani na sytuacje, kiedy ich dziecko zostaje ofiarą lub świadkiem hejtu. Warto wspierać młodzież, ucząc ją stanowczo reagować na hejt, ale bez wdawania się w konflikty. Należy również zachęcać ich do informowania dorosłych o sytuacjach przemocy online, ponieważ dorosła interwencja może często zmienić dynamikę grupy i doprowadzić do zakończenia ataków.
Walka z hejtem to wyzwanie, które możemy podjąć razem
Problem hejtu w szkole nie zniknie z dnia na dzień, ale dzięki odpowiedniej edukacji, otwartości na dialog oraz wsparciu można przeciwdziałać jego negatywnym skutkom. Wspólne działania szkoły, rodziców oraz organizacji społecznych tworzą przestrzeń, w której młodzi ludzie mogą czuć się bezpiecznie, budując zdrową samoocenę i ucząc się szacunku do innych.
*** Najnowsze badania o hejcie dostępne są na stronie: https://www.fundacjawzgodziezesoba.pl/raport/
